Fasola korczyńska
Fasola korczyńska – czyli Piękny Jaś Karłowy biczykowy (Phaseolus coccineus) – jest najpopularniejszą odmianą fasoli, uprawianą na Ponidziu, w okolicach Nowego Korczyna (tego samego, w którym król Władysław Jagiełło przyjął w 1409 roku posłów krzyżackich). Ziarna tej fasoli są wyjątkowo duże: w stu gramach jest maksymalnie 90 sztuk. Mają one kształt nerkowaty o bocznych spłaszczeniach i okrywa je bardzo cienka biała skórka. Między innymi dlatego są one wyjątkowo smakowite, delikatne i pozbawione goryczy. Nic więc dziwnego, że fasola korczyńska stała się rarytasem poszukiwanym nie tylko na rynku polskim, ale i za granicą, gdzie już dotarła jej sława. Dietetycy chwalą ją za wybitne walory zdrowotne: podwyższoną zawartość białka, soli mineralnych – szczególnie fosforu i wapnia – oraz witamin z grupy B.
Z czego wynikają te wyjątkowe zalety fasoli korczyńskiej? Przede wszystkim z panującego w tej części Ponidzia mikroklimatu, charakteryzującego się dłuższym niż gdzie indziej okresem wegetacji i wyższymi średnimi temperaturami – zwłaszcza wiosną. Fasola, która jest rośliną wymagającą i ciepłolubną, znalazła tu więc dla siebie korzystne warunki. Wzmianki o jej uprawie znajdujemy już w dokumentach pochodzących z XVI wieku, jednak prawdziwa ekspansja odmiany korczyńskiej zaczęła się w połowie XX wieku, kiedy to wylewająca rzeka Nida doszczętnie zniszczyła uprawy roślin w regionie. Na zalanych obszarach zaczęto wówczas uprawiać fasolę, która dawała obfite plony, wyróżniające się dorodnymi okazami. Z czasem zaczęto ją nazywać fasolą korczyńską.
W dniu 13 lipca 2010 r. nazwa „fasola korczyńska” została wpisana do rejestru Chronionych Oznaczeń Geograficznych . Odtąd nazwą taką mogą być opatrzone tylko suche nasiona fasoli wielokwiatowej miejscowych populacji biczykowych, nazywanych „Jasiem Karłowym” pochodzące z upraw na obszarze gmin Nowy Korczyn, Wiślica, Solec Zdrój i Pacanów w powiecie buskim oraz gminy Opatowiec w powiecie kazimierskim (województwo świętokrzyskie).
Region: świętokrzyskie
